اگر شما هم در حال مطالعه ی این مقاله هستید احتمالا این سوال برایتان پیش آمده است که منظور از فولاد های گرم کار و سردکار چیست ؟ چه ویژگی های منحصر به فردی دارند ؟ و کاربرد هر کدام در صنعت چیست؟ ما دراین مقاله اطلاعات مفیدی تهیه کردیم که به شما کمک می کند تصویر بهتری از این نوع فولاد ها داشته باشید.
همانطور که می دانید و در مقالات گذشته نیز اشاره شد فولاد به عنوان یکی از کلیدی ترین و مهم ترین مواد اولیه در صنعت محسوب می شود و با ترکیب فولاد خام با کربن و سایر ترکیبات شیمیایی با درصد های مشخص، فولاد ویژگی های متنوعی به خود می گیرد و در نتیجه ی آن برای کاربرد های ویژه ای در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. پیش از این که به بررسی فولاد های گرم کار و سردکار و تفاوت های آنها بپردازیم بهتر است بدانید که در دنیای فولاد ، فولاد ها بسته به ترکیبات شیمیایی موجود در آنها و کاربرد های خود به سه دسته ی اصلی تقسیم بندی می شوند.
به طور کلی فولاد های سردکار در دماهای پایین (معمولاً زیر 200 درجه سانتیگراد) تولید میشوند. در فرآیند تولید، از فولاد گرمکار یا فولاد کربنی استفاده میشود و تحت فرآیندهایی از جمله کویلینگ، کرنش و فرآیندههای مکانیکی دیگر خنک شده و شکل داده میشود. فولاد سردکار دارای ویژگیهایی مانند صلابت بالا، انعطافپذیری مناسب و ترکیبات شیمیایی دقیقتر نسبت به فولاد گرمکار است. در فرآیند تولید این نوع فولاد، عناصری مانند تنگستن،منگنز،کروم و مولبیدن به آن اضافه می شود که به مقاومت در برابر سختی آن می افزاید. این ویژگی ها و خصوصیات این نوع فولاد باعث می شود تا این فولاد برای تولید قطعاتی که نیاز به دقت و کیفیت بالا دارند، مانند قطعات خودرو، وسایل آشپزخانه، لوازم الکترونیکی و ظروف استفاده شود.
انعطافپذیری
صلابت بالا
دقت ابعادی
پایداری شیمیایی
سطح صاف و بدون زنگزدگی
فولاد های سردکار به سه دسته ی اصلی تقسیم می شوند که به آنها نوع یا گرید گفته می شود
نوع D2 یکی از پرکاربردترین فولادهای ابزاری سردکار است که دارای درصد بالایی از کربن می باشد. از دیگر گرید های ان می تواند به D6، D3 و D7 اشاره کرد. این فولاد دارای مقاومت بالا در برابر سایش و حرارت است و از آن برای ساخت ابزارهای برشی، قالبهای ریختهگری، و ماتریسهای خمش استفاده میشود.
این نوع از فولاد در گرید های مختلفی مانند A2، A3، A4، A6، A7، A8، A9و A10 ساخته می شود که معروف ترین آنها A2 است . این فولاد دارای صلابت و استحکام کمتری نسبت به D2 است. با این حال، A2 دارای مقاومت بهتری در برابر شکستگی است و در تولید ابزارهایی که نیاز به مقاومت در برابر ضربه دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
این فولاد دارای مقاومت در برابر سایش و صلابت زیادی است و از آن برای تولید ابزارهایی مانند قالبهای ریختهگری، ابزارهای برش و فرآوری چوب استفاده میشود.
فولاد گرمکار همانطور که از نام آن مشخص است مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت دارد. برخلاف فولاد سردکار این فولاد دارای درصد بالایی از کروم می باشد و به همین دلیل خواص مکانیکی ببهتری نسبت به فولاد سردکار دارد. خواص اصلی فولاد گرمکار عبارتند از مقاومت بالا در برابر فشار، استحکام بیشتر، ویژگیهای لاستیکی مناسبتر و قابلیت جذب انرژی بالا. این نوع فولاد بیشتر در ساخت قطعاتی مانند بلوکها، تیرها، ورقها و قطعات ساختمانی که نیاز به تحمل بارهای سنگین دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
فولاد های گرمکار در گرید های متنوعی از H1 تا H59 وجود دارند که تفاوت آنها در نوع عناصر و ترکیبات به کار رفته در آن ها است . به عنوان مثال گرید های H1 تا H19 دارای درصد بالایی کروم هستند و در زیر به چند نوع ان به همراه کاربرد های آن ها اشاره شده است.
گرید H13 یکی از پرکاربردترین فولادهای ابزاری گرمکار است که دارای مقاومت بالا در برابر حرارت، مقاومت در برابر خوردگی و استحکام مناسبی است. از این فولاد برای تولید ابزارهایی مانند قالبهای ریختهگری، ابزارهای فرآوری پلاستیک و قطعات خودرو استفاده میشود.
این فولاد نیز در دسته فولادهای ابزاری گرمکار محبوب است به این دلیل که دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت، استحکام و مقاومت در برابر خوردگی میباشد. کاربرد ابن نوع فولاد ساخت ابزارهایی است که در شرایط حرارتی بالا و تنش مکانیکی به خوبی عمل میکنند.
از این فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و استحکام برای تولید ابزارهایی که در تزریق پلاستیک و دیگر فرآیندهای حرارتی کاربرد دارند، استفاده میشود.